Kişi stresli bir durum içerisinde kaldığında vücudu stres hormonu salgılar. Stres hormonları beyindeki savaşma ve kaçma dürtülerini tetikler. Beyni tehdit altında hissettiren durumlara karşı tetiklenen bu dürtüler, hızlı bir şekilde tepki vermemize yardımcı olur. Zaman zaman stres hormonları sayesinde verdiğimiz tepkiler yararlı olabilir. Tehlikeli bir durumda kendimizi korumamızı sağlayabileceği gibi önemli bir anda korkularımızı kenara bırakıp adım atmamızı da sağlayabilir. Ancak, fazla stres zihnimiz ve bedenimiz için kötü etkilere sahiptir.
Stress fiziksel ve psikofizyolojik rahatsızlıklara sebep olabilmektedir. Yüksek kan basıncı, başagrısı, deri döküntüleri, hazımsızlık, yorgunluk gibi durumlara sebep olabilmektedir. Bunun yanı sıra depresyon, anksiyete, uyku sorunları ve kaygı bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklara da öncü olması olasıdır.
Stres kişide ilk olarak uyaran oluşturur kişi durumun farkında olur sempatik sinir sistemi enerji üretir ve kişinin stres ile başa çıkmasına yardımcı olur. Eğer stres kalıcıysa kişi ikinci aşamaya geçiş yapar ve strese karşı direnç oluşturma mücadele etmeye çalışır. Örnekle güçlendirmek gerekirse birkaç dersten başarısız olmanın stresiyle karşı karşıya kalan bir öğrencinin, stresle başa çıkmak için uzun saatler harcaması örneğini verebiliriz.
Eğer bu aşamada yetersiz gelirse kişi son aşamaya tükenme(exhaustion) safhasına geçer. Bu aşamada negatif sonuçlar görülür fiziksel rahatsızlıklar, psikolojik semptomlar gibi.
Peki stresle nasıl mücadele edebilirim?
İki türlü mücadele yöntemi bulunmaktadır.
- Duygusal odaklı başa çıkma
- Problem odaklı başa çıkma
Duygusal odaklı başa çıkmada kişi duygularını yönetmeye duruma karşı bakış açısını değiştirmeye çalışmaktadır
Problem odaklı başa çıkmada ise kişi plan oluşturma ve geliştirmeye çalışır örnek ile güçlendirecek olursak dersinde başarısız olan kişinin grup halinde çalışarak arkadaşlarından yardım istemesi gibi problem odaklı bir strateji oluşturur.
Ayrıca stres ile baş etmede;
Belirli kişisel alışkanlıkların değiştirilmesi, stresin fiziksel ve psikolojik etkilerini azaltmaya yarayabilir. Stresin zararlı etkilerini kontrol altına almada yeni alışkanlıklar edinmek ve günlük rutini değiştirmek başta gelir. Spor ,nefes egzersizi, sosyal aktiviteler ve benzeri eylemler ile stres azaltılabilir. Sağlıklı beslenmek, alkol ve tütün ürünlerinin kullanımını da azaltmak veya tamamen kesmek de stresle başa çıkmada etkilidir. Kişinin hayatında kontrol edebildiği koşulların oluşması, stresle başa çıkmada önemli bir adımdır. Bu nedenle kişinin belirli aktiviteleri uygulayarak kendisini başarılı hissetmesi, stresle başa çıkmayı kolaylaştıracaktır. Keyif alınacak bir hobi edinmek, zaman yönetimi yapmak, olumlu düşüncelere kapı aralamak ve sosyal ortamlarda insanlar ile iletişime geçmek de stresin yükünü hafifletecekler arasında yer alır.
PSK. MERT BARIŞ AKFIRAT
Comments are closed